Sardynia oferuje przybywającym na nią turystom o wiele więcej niż tylko wspaniałe plaże. Jest pełna historii, kultury i tradycji, które odkryte ujawniają jej niepowtarzalne, bogate i wspaniałe oblicze. Trzeba jednak wiedzieć gdzie szukać takich miejsc i na co w szczególności zwrócić uwagę. Zapraszamy do poznawania historycznej Sardynii!
- w tym artykule zabieramy Ciebie między innymi do malowniczych winnic w okolicach miasteczka Tramatza, gdzie możesz poznać sposób produkcji trunków, ale i skosztować;
- w prowincji Oristano będziesz natomiast świadkiem niesamowitego wyścigu mężczyzn przebranych za… Jezusa Chrystusa – szczegółów szukaj w tekście;
- jakie muzea odwiedzić na Sardynii, gdzie szukać starożytnych menhirów i dlaczego mieszkańcy Baunei żyją dłużej od innych. Na wszystkie te pytania odpowiadamy w artykule.
Skorzystaj z Booking.com gdzie znajdziesz najlepsze hotele i apartamenty
Potrzebujesz samochodu podczas wakacji, zarezerwuj z Booking.com lub przez discovercars.com
Promy zarezerwujesz z DirectFerries.com
Najlepsze oferty na bilety lotnicze znajdziesz tutaj
Ciebie to nic nie kosztuje, a ja pozyskam środki na następne artykuły. Z góry Ci dziękuję!
Cagliari i jego historyczne centrum
Jakie miejsce jest lepsze do poznania kultury, historii i tradycji Sardynii, niż jej stolica, czyli Cagliari. Leży na południu wyspy, usiane niemal w całości stanowiskami archeologicznymi, pięknymi zabytkami architektury sakralnej i muzeami. Szczególnie dobrym momentem na eksplorowanie miasta jest jesień i zima, gdy jest o wiele mniej turystów, a pogoda nadal sprzyja zwiedzaniu. Można wówczas bez zbędnego tłoku podziwiać spokojnie zabytki, móc porozmawiać z mieszkańcami i przyjrzeć się temu, jak żyją.
Muzeum Archeologiczne w dzielnicy Castello, jest najlepszym wyborem. Znajduje się w pięknej części miasta, wręcz idealnej na spacer. Szczególnie interesująca jest zwłaszcza ulica Via Santa Croce, która o zachodzie słońca wygląda niczym najlepsze zdjęcie z wakacyjnej pocztówki. Samo muzeum swoje początki datuje już na 1800 rok, gdy to za sprawą wicekróla Carlo Felice i rycerza Lodovico Baylle utworzono Gabinet Archeologii i Historii Naturalnej z siedzibą w pałacu Viceregio. Przez lata zmian siedzib, wzbogacania zasobów i prac wykopaliskowych, stało się jednym z najbogatszych i największych tego typu miejsc w całych Włoszech. Obecnie muzeum opiera się na płynnych wystawach, które zmieniają się cyklicznie, aby móc być dostępne dla wszystkich odwiedzających. Adres i położenie na mapie muzeum: Piazza Arsenale, 1, 09124 Cagliari CA, Włochy.
Tramatza i jej wyjątkowy skarb
O kulturze i tradycji Sardynii nie świadczą jedynie jej zabytki, ale i mocno zakorzeniona na wyspie kuchnia, różniąca się od tej typowo włoskiej z kontynentu. Przypuszczalnie mało kto wie, że produkowane jest tu znakomite wino o wysokiej jakości. Wytwarzane jest w tradycyjny sposób z długą, wielopokoleniową tradycją, a obszarem, które w szczególny sposób wyróżnia się pod tym względem, jest właśnie Tramatza.
To malowniczo położona gmina licząca niespełna 1000 mieszkańców w prowincji Oristano. Winnice wokół tej wioski oferują idealne tereny pod uprawę winorośli endemicznego szczepu vernaccia, z którego wytwarza się trunek o tej samej nazwie. Wina produkowane są na Sardynii od ponad 3000 lat…
Dzięki staraniom małych winiarni, tradycja produkcji wina na terenach Oristano jest wciąż kultywowana, a wszyscy chętni mogą nie tylko zobaczyć z bliska proces produkcji, ale i skorzystać z różnego rodzaju dni otwartych połączonych z degustacją win. Ważną częścią takich miejsc jest również walor edukacyjny, który za sprawą zrzeszenia małych przedsiębiorców w projekt Fattoria Didattica Sardegna, oferują różnego rodzaju ścieżki dydaktyczne. Kierowane są one dla wszystkich chcących przybliżyć sobie wiejską rzeczywistość i pobudzić ciekawość w zakresie uprawy winorośli, zbiorów i produkcji wina, ale i oliwy z oliwek, czy też mąki.
Nowe oblicze Baunei
Baunei to mała górska wioska w prowincji Ogliastra, znajdująca się na wysokości 480 m n.p.m. To właśnie tutaj znajduje się popularny nadmorski kurort Santa Maria Navarrese. W obszarze Genna Olidone znajduje się m.in. kościół św. Lussorio, a w małej wiosce Ardali ruiny budynków i sprzętów używanych w połowie XX wieku do wydobycia srebra w kopalniach.
Nie mniej interesujące jest również Muzeum Etnograficzne Sa Dommu Eccia mieszczące się w średniowiecznym budynku z XIX wieku. To wspaniałe miejsce oferuje ekspozycje różnych narzędzi, mebli i odzieży rozłożonych na dwóch piętrach. Odnaleźć można tu m.in. pomieszczenie, które idealnie odzwierciedlają dawną kuchnię ze starym kominem, sypialnię, tkalnię czy nawet wewnętrzny dziedziniec. Ciekawe i godne uwagi są również liczne fotografie z epoki.
Baunei to również mekka miłośników regionalnych festiwali. Święto Santa Rita powstało z szacunku dla dawnych tradycji kobiet. Jest też corocznie święto poświęcone culurgiones, czyli ravioli z serem i ziemniakami. Serwuje się też wtedy słodkie su cunfettu z miodu, migdałów i skórki pomarańczowej.
Mało osób wie, że ta skromna i trudno dostępna gmina, to również niebieska strefa. Jeden z zaledwie sześciu na świecie obszarów, w którym mieszkańcy żyją dłużej niż reszta świata! Pomagają temu bliskie więzi rodzinne w społeczeństwie, które uważa za istotne opiekowanie się seniorami rodu. Ważny jest też aktywny tryb życia, spacery w trudno ukształtowanym terenie i zdrowa żywność. To też jedno z miejsc, gdzie nadal dba się o tradycyjne rzemiosło. Baunei słynie z gwintowanego złota i srebra, wytwarzania ceramiki, dywanów czy koców.
Santu Lussurgiu
Na zboczach masywu wulkanicznego Monti Ferru (500 m n.p.m.) leży urocze Santu Lussurgia. Ukryte jest pośród dziewiczych lasów, źródeł i szlaków turystycznych. To jedno z tych miejsc, gdzie można odciąć się zupełnie od świata zewnętrznego. Od XIX do XX wieku było znanym ośrodkiem kulturalnym oraz letnią rezydencją szlachty i inteligencji.
Centralnym punktem jest XVIII-wieczny palazzo, będący Muzeum Techniki Chłopskiej z imponującą etnograficzną kolekcją. Jednak trasa zwiedzania zazwyczaj rozpoczyna się od źródeł mineralnych San Leonardo di Siete Fuentes oraz ukrytego w lesie romańskiego kościółka. Okoliczna przyroda jest bogata w różne gatunki roślin i zwierząt w tym dęby ostrolistne, kasztanowce, jelenie, muflony i gryfy.
Ulice Santu Lussurgiu są charakterystyczne dla dawnej zabudowy, czyli kręte i wąskie. Stojące przy nich domy zbudowane są z bazaltu i tufu. Wokół pełno jest starożytnych rzemieślniczych sklepów, słynących z dywanów, wyposażenia dla koni i przede wszystkim noży. To jedno z niewielu miejsc na Sardynii, gdzie tradycje wytwórcze są nadal żywe i stanowią istotną część lokalnej gospodarki. Ciekawym pod tym względem miejscem jest właśnie Vittorio Mura. To laboratorium noży, gdzie można z bliska obserwować cały proces wytwórczy.
Jednym z najbardziej malowniczych festiwali jest karnawał Sa Carrela 'e Nanti. Show pełen jeźdźców na koniach, wykonujących niesamowite wyczyny akrobatyczne. Zgodnie z tradycją muszą pochodzić wyłącznie z Lussurgii i obowiązkowo mieć maseczki lub malowane twarze. Widzowie są nieodłączną częścią całego wydarzenia. Wszyscy jedzą i piją w okolicznych restauracjach, barach i kantynach, bawiąc się i świętując do rana.
Oristano
Oristano to dość częsty kierunek turystyczny na Sardynii, ale nie wszyscy znają jego duże znaczenie kulturowe i historyczne. Pełne jest bowiem ładnych, zabytkowych kościołów oraz centrum z tętniącymi życiem kawiarniami. Tym, co wyróżnia to miasto na tle innych, jest sposób świętowania karnawału. To właśnie tutaj odbywa się największy festiwal na wyspie, mający swe początki w XIII wieku. Sartiglia odbywa się każdego roku w ostatnią niedzielę i wtorek karnawału, a jej uczestnicy noszą tradycyjne stroje. Wielkie emocje budzi jazda konna z elementami woltyżerki oraz wyścigi, podczas których odbywają się konkursy i zmagania. To wyjątkowy sposób upamiętnienia średniowiecznego rodowodu miasta dając artystyczne świadectwo swej cennej przeszłości i różnorodności dziedzictwa kulturowego Sardynii.
Prowincja Oristano słynie również z innych obchodów jak, np. Corsa degli Scalzi. To wyjątkowy bieg mężczyzn w różnym wieku ubranych na biało, związanych w pasie sznurami i z bosymi stopami. Ma to przedstawiać… Chrystusa. Bieg rozpoczyna się w Cabras i ciągnie na długości 7 km aż do wioski San Salvatore di Sinis na półwyspie. Rozpoczyna się zawsze poranną mszą i późniejszą procesją ulicami miasta a samemu biegowi zawsze towarzyszy niesienie figurki San Salvatore. Po ukończonym biegu wszyscy świętują na festiwalu barweny, festiwalu pieczonej cefaliny i wieczorze muzycznym. Całość kończy pokaz sztucznych ogni w Corsa degli Scalzi. Sardynia jak żywa!
Starożytne miasto Tharros
Tharros jest jednym z najpiękniejszych miejsc do odwiedzenia na Sardynii, zwłaszcza dla miłośników historii i archeologii. Położony jest w Capo San Marco na półwyspie Sinis w prowincji Oristano. Początki sięgają rządów Fenicjan, zamieszkujących wyspę pomiędzy VIII a VII wiekiem p.n.e. Swoje zmiany wprowadzali oczywiście Rzymianie. W czasach rozkwitu chrześcijaństwa miasto zaś znacznie podupadło, mimo iż w 1071 roku było siedzibą biskupów. Późniejsze inwazje głównie ze strony Saracenów przyczyniły się do opuszczenia tego starożytnego miasta…
Starożytne miasto pełne jest nuragijskich zabytków i stanowisk archeologicznych o szczególnym znaczeniu historycznym. Przykładem jest wioska wzniesiona na najwyższym punkcie wzgórza Su Murru Mannu. Osada składa się w całości z chat zbudowanych na planie okręgu, wykonanych z bazaltowych skał znajdujących się w okolicy. Ciekawym obiektem jest również odkryta w XX wieku Świątynia Tetrastyle, pochodząca prawdopodobnie z I wieku p.n.e. W celach czysto turystycznych wybudowano natomiast dwie charakterystyczne kolumny pronaos i umieszczono na nich kapitele z alfabetu korynckiego.
Wyjątkowe Cabras
Bogatą skarbnicą wiedzy o tradycji i historii Sardynii jest małe i niepozorne rybackie miasteczko Cabras, położone 11 km od Oristano, na środkowo-zachodnim wybrzeżu wyspy. Największy rozgłos zyskało dzięki połowowi barweny i węgorza, a także produkcji ikry, czyli słynnego bottarga di muggine będącego lokalnym przysmakiem. Samo miasteczko nie jest szczególnie okazałe czy wyjątkowe, ale z pewnością przyciąga wspaniałymi i świeżymi owocami morza. Nie brak tu śródziemnomorskiego klimatu, uwydatniającego się pomiędzy wąskimi uliczkami i niskimi połączonymi ze sobą domami, niektórymi naprawdę starymi i wciąż wykonanymi z gliny i słomy. Pełno tu również drzew oliwnych i miejsc spotkań mieszkańców, żyjących tu od pokoleń.
Cabras to również wspaniałe morze na odcinku blisko 30 km. Pocztówkowe widoki okolicy to wieża aragońska, osada San Giovanni. Półwysep Sinis i wyspa Mal di Ventre to chroniony obszar morski, a same Cabras graniczy ze stawem o tej samej nazwie, będącym jednym z najważniejszych mokradeł w Europie. To również miejsce występowania licznych gatunków ptaków, w tym pięknych różowych flamingów.
Innym powodem, dla którego warto, jest się tu zatrzymać, jest małe muzeum archeologiczne Civico Marongiu, znajdujące się w południowej części miasta. Główną atrakcją są Giganci z Mont’e Prama, czyli duże posągi pochodzące z czasów nuragicznych i przedstawiające łuczników, zapaśników i bokserów. Do ich skompletowania należało zebrać ponad 5000 fragmentów, co zajęło wiele lat poszukiwań i prac archeologicznych.
Mamoiada
W prowincji Nuoro, około 110 km na północ od Cagliari, leży tajemnicza gmina Mamoiada. Słynie ona z dwóch wyjątkowych rzeczy: tradycyjnego karnawału i niesamowitych znalezisk archeologicznych. Karnawał Mamoiada jest jedną z najstarszych tradycji na Sardynii, a mamuthone i issohadores są jednymi z najbardziej rozpoznawalnych masek karnawałowych. Mężczyźni, którzy się za nich przebierają, przeżywają istną metamorfozę, musząc nosić na ramionach ciężkie i hałaśliwe dzwoneczki oraz maski wykonane z drewna gruszy. Paradują w dwunastoosobowych grupach (liczba miesięcy w roku) i ustawieni w dwóch rzędach, a ich rytmiczny krok jest czymś pomiędzy tańcem, a procesją. Wszyscy, którzy nie mogą jednak obejrzeć tego niezwykłego spektaklu w karnawale, powinni z pewnością odwiedzić Muzeum Masek Śródziemnomorskich, mieszczące się w mieście.
Jeśli chodzi o znaleziska archeologiczne to obszar gminy Mamoiada jest wyjątkowo bogaty pod tym względem. Odnaleziono tu tajemnicze menhiry Sa Perda Pinta, wygrawerowane między 3200, a 1800 rokiem p.n.e. Niezwykła różnorodność i ilość pozostałości archeologicznych rozsianych po całym terytorium ukazują tę część wyspy od zupełnie innej strony. Nie można przejść obojętnie przy prehistorycznych menhirach Pedras fittas, grobowcach Domus de Janas wykutych w skale, Grobowcach gigantów, nuraghi czy w końcu świętej studni zbudowanej z brązu.